opublikowano 22.09.2022
Dieta trzustkowa – co można jeść a czego unikać?
Trzustka jest ważnym narządem w ludzkim organizmie. W przypadku stanów chorobowych dla pacjentów zalecana jest dieta trzustkowa, która pozytywnie wpływa na samopoczucie i funkcjonowanie podczas rekonwalescencji. Co jeść na diecie trzustkowej? Poniżej przedstawiamy poradnik, w którym dieta dla trzustkowców została dokładnie opisana.
Dieta trzustkowa co można jeść?
Trzustka jest odpowiedzialna za wytwarzanie enzymów niezbędnych w procesie trawienia. Odgrywa istotną rolę w układzie pokarmowym poprzez udział w trawieniu białek, tłuszczów oraz węglowodanów. W sytuacjach chorobowych takich, jak zapalenie trzustki, choroba onkologiczna lub stany przewlekłe kluczowy jest dobór odpowiednich produktów w jadłospisie, by niepotrzebnie nie obciążać nieprawidłowo funkcjonującego organu i zmaksymalizować efektywność całego okresu rekonwalescencji. Najkorzystniejsza jest dieta lekkostrawna, która działa odciążająco na funkcjonowanie trzustki.
Dieta trzustkowa – produkty. Kiedy nasz organizm nie funkcjonuje w pełni prawidłowo ważny jest dobór określonych potraw w menu, by wspomóc pracę narządów i jednocześnie nie tracić masy ciała oraz witalności. Przede wszystkim dieta dla trzustkowców nie może być zbyt tłusta. Warto zrezygnować ze smażenia i przyrządzania bardzo ciężkich, mięsnych potraw jak np. żeberka w sosie lub golonka. Zaleca się warzywa i chude mięsa gotowane na parze. Ilość błonnika w diecie także musi zostać zredukowana. Dlatego należy spożywać jasne pieczywo bez ziaren i otrębów, produkty z jasnej mąki, a także chudy nabiał, chude mięsa i ryby.
Tłuszcze na diecie trzustkowej powinny być stosowane umiarkowanie i z dużą dozą rozsądku. Unikać należy margaryny, smalcu i smażenia na głębokim oleju. Dozwolone są niewielkie ilości masła i olejów roślinnych np. oliwy z oliwek i oleju słonecznikowego.
Dieta trzustkowa – potrawy.
- Na śniadania można z powodzeniem przygotowywać kanapki z jasnego pieczywa z niewielką ilością masła, chudą wędliną lub chudym serem białym. W przypadku podawania warzyw i owoców warto obierać je ze skórki, co wpłynie pozytywnie na ograniczanie ilości spożywanego błonnika.
- Dieta trzustkowa – obiad; dania mogą być gotowane, duszone lub przyrządzane na parze pod postacią bukietów warzywnych, potrawek i delikatnych mięs, np. cielęcina z ziemniakami i koperkiem oraz mieszanką brokułów, kalafiora i marchwi gotowanych na parze. Również ryby są dobrym rozwiązaniem, ale wybierajmy te jak najmniej tłuste.
- Na kolację można spożywać lekkie zupy mleczne, kanapki z dżemem lub miodem.
- Dozwolone przekąski między posiłkami, to: kisiel, budyń, kompot, przecier z owoców lub warzyw a także delikatny biszkopt z dżemem).
Pamiętajmy, że nie z wszystkich produktów trzeba zrezygnować. Niektóre można zastąpić np. chudymi odpowiednikami lub wystarczy poddać je obróbce cieplnej. Jeśli lubimy mięso i nie możemy obyć się bez niego w diecie, wybierajmy chudy drób i gotujmy go lub przyrządzajmy na parze. Dla fanów pasztetów i parówek alternatywą okażą się np. gotowane pulpety z indyka, które można później zjeść na kanapce z pszennego pieczywa. Jeśli bez owocowych deserów nie potrafimy się obejść, pieczmy obrane ze skórki słodkie, dojrzałe owoce i przyrządzajmy z nich musy, lekkie dżemy oraz dodawajmy je do kleiku ryżowego lub budyniu.
Warto sprawdzić: https://fitking.pl/kalkulator-kalorycznosci/
Czego nie jeść na diecie trzustkowej? Kategorycznie należy wystrzegać się strączków, cebuli, smażonych dań, tłustych i wędzonych mięs lub ryb a także wszystkiego co wysoko przetworzone i ciężkostrawne jak np. niezdrowe przekąski (chipsy), napoje gazowane, i fast foody. Ważne jest też wystrzeganie się cukru. Jeśli chorujący na trzustkę spożywa napoje lub desery, nie powinny być one dosładzane (zwłaszcza w dużych ilościach).
Cukier dla chorych na trzustkę również nie jest zalecany, zatem słodkie desery, ciasta (zwłaszcza bardzo tłuste i kupne, wysoko przetworzone) mogą mocno obciążać układ trawienny. Lepiej stosować naturalnie występujące cukry w owocach i spożywać np. lekkie przeciery z duszonych owoców dodawane np. do budyniu, jasnego pieczywa czy kaszy manny. Dozwolone są niewielkie porcje miodu.
Kawa, do której tak często jesteśmy przyzwyczajeni nie musi znikać z menu, ale powinna być to kawa zbożowa. Tradycyjna „mała czarna” musi poczekać na okres powrotu do pełni sił i zdrowia. Przygotowując kawę zbożową stosujmy chude mleko i zrezygnujmy z cukru.
Używki nie służą nigdy naszemu zdrowiu, zwłaszcza, gdy jest ono już nadszarpnięte. Osoby zmagające się z chorobą trzustki powinny zrezygnować przede wszystkim z alkoholu (warunek konieczny) i papierów. Należy również zastąpić napoje słodkie i gazowane ciepłymi i łagodnymi dla żołądka herbatkami lub wodą przegotowaną.
Dieta trzustkowa jakie warzywa?
Kiedy sezon warzywny w pełni i na straganach robi się kolorowo, każdy ma apetyt na urozmaicone menu. Dieta dla trzustkowców wcale nie musi wiązać się z nudą na talerzu. Ważne jednak, by przestrzegać kilku istotnych zasad: unikać strączków, warzyw wzdymających i surowych, nie obranych ze skóry. Doskonale sprawdzą się więc duszone potrawki, warzywa na parze i zupy krem. Jeśli lubimy dania z bukietem warzywnym możemy połączyć je np. z chudą rybą lub drobiem. Warzywa można także upiec, np. w naczyniu żaroodpornym w postaci lekkiej potrawki z ziemniaków, marchewki i kalafiora. Unikać należy papryki (zwłaszcza ze skórą) oraz cebuli i kapusty. Niewskazany okaże się groch, różne odmiany fasoli i ciecierzyca.
W przypadku okresu rekonwalescencji nie jesteśmy skazani tylko na kilka monotonnych posiłków. Ważna jest dieta zbilansowana, dobór lekkostrawnych składników i sposób obróbki termicznej, dzięki czemu przyrządzone dania będą przede wszystkim łagodne dla układu trawiennego i nie spowolnią ani też nie obciążą jego funkcjonowania. Osoby nie zmagające się z żadnymi trudnościami i chorobami przewodu pokarmowego często czują się źle po spożyciu smażonych na głębokim tłuszczu frytek. Tym bardziej rekonwalescent odczuje negatywne skutki takiego tłustego jadłospisu.
Dieta trzustkowa jakie owoce?
Na liście dozwolonych owoców na diecie trzustkowej znajdziemy (najlepiej przyrządzone na ciepło, gotowane lub duszone):
- Morele,
- Banany,
- Brzoskwinie,
- Jabłka,
- Śliwki,
- Ananasy,
Decydując się na spożywanie takich gotowanych owoców konieczne jest także obranie ich ze skórki. Muszą być podawane w jak najbardziej przystępnej i lekkostrawnej formie dla pacjenta. W diecie trzustkowej należy natomiast kategorycznie wystrzegać się owoców:
- Bardzo kwaśnych,
- Włóknistych,
- Twardych,
- Niedojrzałych,
- Nieobranych ze skóry.
Jakie potrawy z owoców na diecie trzustkowej? Jedząc owoce nie musimy ograniczać się tylko do ugotowanych produktów bez żadnych skonkretyzowanych przepisów. Możemy np. spożywać biały ryż z pieczonymi jabłkami. Doskonałe są także przeciery bez dodatku cukru. Duszone owoce można również serwować z dodatkiem kaszy manny lub budyniu. W sezonie, gdy dostępnych jest mnóstwo słodkich i aromatycznych produktów mamy duży wybór – zimą natomiast warto posiłkować się przetworami. Przetarte jabłka i gruszki w formie weków lub musy brzoskwiniowe to świetne rozwiązanie i dodatek do delikatnej bułki maślanej lub rogalika pszennego.
Dieta trzustkowa nie powinna obciążać układu trawiennego. Dlatego istotne, by się nie przejadać a rozsądnie dozować poszczególne porcje. Mniej a częściej to zdecydowanie wskazana alternatywa. Tak też zamiast obfitego sytego śniadania można przyrządzić pszenne kanapki z chudą wędliną a niedługo potem na drugie śniadanie wypić filiżankę kawy zbożowej i zjeść rogalik z masłem lub pieczone jabłka z kaszą jaglaną. Co ciekawe, kasza jaglana może być również składnikiem lekkiego budyniu; tzw. jaglanki np. z dodatkiem duszonej gruszki.
Ryż to kolejny składnik bazowy diety dla osób z chorą trzustką. Można przyrządzić z niego mleko roślinne jako tło do lekkich koktajli. Można dodawać go również do zup lub gotować kleiki (zwłaszcza dla rekonwalescentów z dużymi dolegliwościami i problemami zdrowotnymi układu pokarmowego). Każdy może więc znaleźć alternatywę dla siebie – wystarczy tylko odrobina wyobraźni!
