Blog

opublikowano 07.10.2020

Czym jest witamina A? Funkcje i źródła witaminy.

Pierwszą witaminą odkrytą przez naukowców był retinol, który ma silne właściwości przeciwutleniające. Dlatego nazwano go witaminą A, od nazwy pierwszej litery alfabetu łacińskiego. Witamina A to określenie wielu związków o podobnej budowie. Retinol zawarty jest w produktach pochodzenia zwierzęcego, a jego prekursor, karoten, znajduje się w pokarmach roślinnych. Występowanie witaminy A w codziennym jadłospisie zapewnia zwiększenie odporności organizmu oraz zdrowszą i młodszą skórę.

Rola witaminy A w organizmie

Wśród funkcji biologicznych warto zwrócić uwagę na to, że witamina A bierze udział w syntezie enzymów niezbędnych do tworzenia mukopolisacharydów (uczestniczą w tworzeniu tkanki łącznej), kwasu hialuronowego, heparyny, tauryny. Uczestniczy w syntezie enzymów wątrobowych, pobudza czynniki, które są odpowiedzialne za tworzenie białek mięśniowych, kwasów nukleinowych, kolagenu. Witamina A ma swój udział w metabolizmie, tworzeniu kości i zębów, ponadto jest konieczna do wzrostu nowych komórek i spowalnia procesy starzenia.

Witamina A jest niezbędna dla normalnego funkcjonowania układu immunologicznego i bierze udział w zwalczaniu infekcji. Wykazuje istotne działanie w ochronie organizmu przed przeziębieniami, grypą oraz infekcjami dróg oddechowych, przewodu pokarmowego i dróg moczowych. Retinol jest niezbędny do utrzymania i naprawy tkanek nabłonkowych tworzących skórę i błony śluzowe. W przypadku uszkodzeń skóry (rany, oparzenia słoneczne) witamina A przyspiesza proces gojenia, a także wspomaga syntezę kolagenu i zmniejsza ryzyko infekcji. Wiele współczesnych kosmetyków zawiera retinoidy (syntetyczne odpowiedniki), przykładowo maść z witaminą A jest stosowana w leczeniu większości chorób skóry (trądzik, pryszcze, łuszczyca itp.).

Zapotrzebowanie na witaminę A

Niedobór witaminy A

Zwykle w organizmie człowieka witamina A jest magazynowana w wątrobie i tkance tłuszczowej. Kiedy jej rezerwy są wyczerpane, pojawia się obraz hipowitaminozy, któremu towarzyszą następujące objawy:

• Zmniejszone widzenie o zmierzchu
• Suchość rogówki i spojówki, której towarzyszy tworzenie białawych płytek
• Powstawanie wrzodów na rogówce
• Hiperkeratoza – zmiany dystroficzne w skórze i błonach śluzowych
• Choroby krostkowe skóry i błon śluzowych, obniżona odporność
• Rogowacenie błony śluzowej przewodu moczowego i pokarmowego
• Upośledzony wzrost kości.

Nadmiar witaminy A

Przy nadmiernym spożyciu witaminy A rozwija się zatrucie, które może być zarówno ostre, jak i przewlekłe. Objawy nadmiaru witaminy A:

• Bóle głowy, które występują bez związku ze stresem fizycznym lub psychicznym
• Suchość skóry, łuszczenie się i swędzenie, wysypka
• Nadmierna suchość i łamliwość włosów, wypadanie włosów
• Nudności i / lub wymioty niezwiązane z zatruciem pokarmowym lub chorobami żołądkowo-jelitowymi
• Niewyjaśniony wzrost temperatury ciała
• Zażółcenie skóry, w szczególności na dłoniach
• Ból stawów, który występuje poza okresami wzmożonego wysiłku fizycznego
• Pojawienie się krwotoków podskórnych (krwiaków) nawet przy niewielkich urazach.

Witamina A w czasie ciąży

Witamina A wpływa na rozwój dziecka i formowanie się jego szkieletu, bierze udział w procesach metabolicznych skóry, układu oddechowego i pokarmowego oraz układu moczowego. Zwiększa odporność organizmu na infekcje oraz jako naturalny przeciwutleniacz walczy z chorobami onkologicznymi: rakiem piersi i jajnika. Witamina A jest niezbędna do prawidłowego rozwoju płodu. Dlatego pojawia się zależność : witamina a produkty spożywane w czasie ciąży. Odpowiednie spożycie witaminy A przed porodem sprzyja szybkiej poporodowej naprawie tkanek u kobiety.

W czasie ciąży kobiety w wieku 19 lat i starsze potrzebują około 770 mikrogramów EAF, co stanowi około 2,565 jm witaminy A dziennie. Kobiety w ciąży poniżej 18 roku życia wymagają 750 mcg (2500 jm) witaminy A. W okresie ciąży ważne jest, aby nie przekraczać dawki, ponieważ może zadziałać toksycznie na wątrobę i również powodować wady wrodzone w rozwoju dziecka. Retinol jest przeciwwskazany, jako lek i suplement diety w pierwszym trymestrze ciąży. Warto również zwrócić uwagę na niektóre rodzaje kosmetyków medycznych, które go zawierają.

Witamina w produktach żywieniowych

Źródła pokarmowe witaminy A to produkty zwierzęce: wątroba, mleko pełne i produkty mleczne: sery, śmietana, twarożek itp. żółtka jajek oraz produkty roślinne: marchewka, pomidory, papryka, dynia, szpinak, szczaw, zielona cebula, jabłka, winogrona, rokitnik, jarzębina, arbuz, melon, różne rośliny strączkowe, dzika róża. Witamina A jest substancją rozpuszczalną w tłuszczach, dlatego najlepiej wchłania się z tłuszczem. Eksperci zalecają spożywanie warzyw zawierających karoten ze śmietaną lub olejem roślinnym.

Witamina A w kosmetykach

Witamina A jest stosowana w produktach kosmetycznych w celu zwiększenia produkcji kolagenu w komórkach skóry co może rzutować na wygładzenie zmarszczek, zmniejszenie porów, skuteczną walkę z trądzikiem czy rozjaśnienie skóry. Wpływ na wyżej wymienione procesy wynikają z właściwości retinolu m.in.:

• Przeciwutleniacz – hamuje rozwój wolnych rodników
• Stymuluje produkcję kolagenu i elastyny
• Rozjaśnia skórę, sprzyja równomiernemu rozprowadzeniu melaniny w skórze
• Zmniejsza nasilenie procesów zapalnych wywołanych nadprodukcją sebum
• Przyspiesza proces tworzenia nowych komórek.

Maści z witaminą A są szczególnie przydatne dla skóry twarzy. Z ich pomocą można przywrócić młodość naskórka. Maści zawierające witaminę A dzięki specjalnej formule pomagają w walce z trądzikiem, pozytywnie wpływają na proces podziału komórek. Dlatego nadają się także do leczenia innych chorób: zapalenia skóry i łojotoku. Wiele kobiet ma problemy z pękającymi piętami, które często są spowodowane brakiem witaminy A w organizmie. Aby poradzić sobie z tą wadą, można użyć maści na bazie nagietka i płynnego retinolu.