Blog

opublikowano 17.11.2020

Anemia – czym jest, objawy i co jeść, aby jej uniknąć

Ciągłe osłabienie, przemęczenie, rozdrażnienie, wypadanie włosów, problemy ze skórą, czy zmniejszona odporność na infekcje, to tylko niektóre objawy anemii. Lekarze alarmują, że cierpi na nią coraz więcej osób. Najbardziej predysponowane do anemii są kobiety, ale coraz częściej dotyka ona również mężczyzn. Jest to z reguły spowodowane nieodpowiednią, ubogą w żelazo, witaminy i składniki mineralne dietą, przewlekłym stresem, niedoborem snu oraz używkami takimi jak papierosy i alkohol.

Niedokrwistość (anemia) pojawia się wtedy, gdy w naszym organizmie nie ma wystarczającej liczby czerwonych krwinek. Może to być spowodowane tym, że występują trudności z ich wyprodukowaniem lub następuje nadmierna ich utrata, na przykład przy nawracających silnych krwawieniach, przykładowo przy krwotocznych miesiączkach, czy nawykowych krwawieniach z nosa. W niedokrwistości w ustroju brakuje czerwonego barwnika krwi, czyli hemoglobiny, co może być spowodowane niedoborem w organizmie niezbędnego do jej produkcji żelaza lub jego upośledzonym wchłanianiem z układu pokarmowego. Sprawdź, dlaczego powstaje anemia i jak jej zapobiegać.

Jakie są przyczyny anemii?

Choć żelazo jest niezbędnym składnikiem mineralnym w procesie krwiotwórczym, to aby przebiegał on prawidłowo, a żelazo mogło zostać przyswojone i wykorzystane do produkcji erytrocytów w szpiku kostnym niezbędne są również:

• miedź,
• cynk,
• molibden,
• kwas foliowy,
• witamina B12,
• witamina B6,
• witamina C,
• witamina E.

Niestety brak tych składników powoduje upośledzenie wchłaniania żelaza i może prowadzić do anemii.

Niedokrwistość to choroba, która może być spowodowana:

1. Nieprawidłową dietą ubogą w naturalne świeże produkty takie jak warzywa, owoce, pełnoziarniste produkty mączne, chudy nabiał, ryby, chude mięso, rośliny strączkowe. Do jej powstawania przyczynia się spożywanie nadmiernej ilości słodyczy i wysoko przetworzonej żywności zawierającej mnóstwo sztucznych dodatków niekorzystnych dla naszego zdrowia.
2. Dużą utratą krwi, która może być na przykład wynikiem bardzo silnych krwawień miesiączkowych, lub innych krwawień z dróg rodnych na przykład podczas porodu i połogu, ale również nawracających krwotoków z nosa, czy trwającego miesiące, a nawet lata cyklicznego krwawienia z nieleczonych hemoroidów, czy utajone krwawienia z układu pokarmowego spowodowane przez takie choroby jak wrzodziejące zapalenie jelita grubego, lub przepuklina rozworu przełykowego.
3. Przyjmowaniem niektórych leków. Do powstawania anemii mogą przyczynić się leki przyjmowane podczas terapii nowotworowej (chemioterapia), a także naświetlania, czyli radioterapia. Niestety może do niej prowadzić również długotrwałe przyjmowanie antybiotyków, które wyniszczają prawidłową mikroflorę jelitową, a to może spowodować upośledzone wchłanianie składników witaminowo- mineralnych z pożywienia i w efekcie anemię. Do powstania niedokrwistości może również przyczyniać się wieloletnie przyjmowanie glikokortykosteroidów, które stosuje się w leczeniu chorób przewlekłych takich jak na przykład astma oskrzelowa, czy reumatoidalne zapalenie stawów.

Anemia jest bardzo często diagnozowana, dopiero gdy poziom hemoglobiny we krwi jest bardzo niski. Dzieje się tak dlatego, że bardzo często lekceważymy pierwsze objawy choroby, ponieważ są one bardzo niespecyficzne. Pojawiają się trudności z zasypianiem, częste zmęczenie, czy zdenerwowanie. Ignorujemy te symptomy, ponieważ uważamy, że są wyłącznie wynikiem stresu i przepracowania.

Z czasem jednak dołącza się coraz więcej niepokojących objawów, takich jak:

• apatia,
• obniżenie nastroju,
• ciągły brak energii,
• łamliwość paznokci,
• wypadanie włosów,
• bladość spojówek,
• nieustanne uczucie zimna,
• kołatanie serca,
• utrata apetytu,
• częste bóle głowy,
• nudności,
• zaparcia.

Jeżeli zauważymy u siebie takie nieprawidłowości, nie zwlekajmy, tylko udajmy się jak najszybciej do lekarza pierwszego kontaktu i poprośmy o skierowanie na podstawowe badanie krwi. Morfologia pokaże, czy nasz poziom hemoglobiny oraz ilość czerwonych krwinek są w normie. Jeśli nie, to mamy do czynienia z anemią.

Jej leczenie jest uzależnione od takich czynników tak jak przykładowo ogólny stan zdrowia i przyjmowane leki. Lekarz może nam zalecić przyjmowanie preparatów z żelazem oraz witaminą B12, a także suplementów multiwitaminowych.

Jednak pamiętajmy, że najważniejsze jest dokładne przyjrzenie się naszym codziennym nawykom żywieniowym i wprowadzenie do nich niezbędnych zmian. Bardzo pomocna może okazać się konsultacja z dietetykiem, który pomoże wyeliminować niezdrowe nawyki i ułożyć zdrowy zbilansowany jadłospis, dzięki czemu szybciej wrócimy do formy.

Anemia bardzo często pojawia się również u kobiet w ciąży, ze względu na bardzo duże zapotrzebowanie na żelazo w tym czasie. Dlatego, tak ważna jest zdrowa dieta przyszłej mamy i wspomaganie się specjalnymi suplementami diety dla kobiet w ciąży, które pomogą na bieżąco uzupełniać drobne niedobory żelaza w organizmie, co zapobiegnie jego znacznym deficytom. Anemia w ciąży może powodować poważne następstwa dla matki i dziecka, dlatego nie należy jej lekceważyć.

Co jeść, by nie mieć anemii?

Niestety nadal wśród wielu osób panuje błędne przekonanie, że dieta na anemię powinna być oparta przede wszystkim na produktach mięsnych. Choć prawdą jest, że są one bogatym źródłem hemowego żelaza, to niestety ich spożywanie nie pomoże, jeśli w naszej diecie zabraknie produktów zawierających niezbędne w procesie wchłaniania się żelaza, witaminy i minerały. Są to owoce i warzywa przede wszystkim zielone warzywa liściaste takie jak pietruszka, czy szpinak.

Wspaniałymi źródłami żelaza w diecie poza mięsem, są również ryby, jaja, zielone warzywa, oraz rośliny strączkowe, które powinniśmy spożywać regularnie.

Bardzo ważnym składnikiem, którego niedobór upośledza procesy krwiotwórcze, jest kwas foliowy. Na jego niedobór często cierpią osoby, które spożywają przede wszystkim bardzo mocno przetworzoną żywność taką jak pieczywo i makarony z oczyszczonej białej mąki, czy dania typu fast food.

Niezbędna w profilaktyce i leczeniu anemii jest też odpowiednia podaż witaminy E, która nie tylko ułatwia przyswajanie żelaza i powstawanie hemoglobiny, ale również działa silnie antyoksydacyjnie, chroniąc krwinki czerwone przed przedwczesną śmiercią. Witaminę E znajdziemy w olejach roślinnych jak przykładowo oliwa z oliwek, olej słonecznikowy, olej rzepakowy; awokado; orzechy, pestki słonecznika i dyni.
Zwróćmy także uwagę na codzienne dostarczanie organizmowi witaminy C, która odgrywa niebagatelną rolę w procesie przyswajanie żelaza z pokarmu. Znajdziemy ją przede wszystkim w świeżych warzywach i owocach.

Dieta na anemię powinna być bogata i zróżnicowana. Warto zwiększyć podaż produktów spożywczych bogatych w żelazo. Należą do nich:

• jaja,
• ryby,
• mięso,
• sałata,
• brokuły,
• szpinak,
• kapusta,
• buraki,
• papryka,
• szczypiorek,
• pietruszka,
• fasola,
• ciecierzyca,
• soja,
• soczewica,
• otręby pszenne,
• czekolada gorzka,
• orzechy,
• kasza gryczana.

Bardzo wysoką zawartością witaminy B12 oraz żelaza odznaczają się również tak zwane super algi, czyli spirulina oraz chlorella, które z pewnością warto włączyć do swojej codziennej diety, ponieważ nie tylko pomogą szybko uzupełnić braki witamin i minerałów w organizmie, ale również wspomogą jego naturalne oczyszczanie z toksyn spowodowanych zanieczyszczonym środowiskiem.

Z kolei produkty niewskazane w diecie na anemię to:

• cukier i wyroby cukiernicze (ciastka, cukierki, lizaki, batony i inne),
• białe pieczywo,
• tłuszcze zwierzęce,
• nadmiar soli,
• alkohol,
• palenie papierosów,
• duże ilości kawy oraz herbaty.

Leczenie anemii, w zależności od stopnia jej zaawansowania oraz wieku, ogólnego stanu zdrowia i ewentualnych chorób towarzyszących, może potrwać od kilku tygodni do nawet kilku miesięcy. Pamiętajmy, że aby zachować zdrowie, powinniśmy już na stałe zmienić swoje nawyki żywieniowe. Bardzo ważna jest również codzienna aktywność fizyczna, najlepiej na świeżym powietrzu, odpowiednia ilość snu i odpoczynku oraz nauczenie się radzenia sobie ze stresem.

Kiedy planujemy jakieś duże zmiany w sposobie odżywiania, ponieważ przykładowo chcemy schudnąć, lub przejść na dietę wegetariańską, lub wegańską, warto poradzić się doświadczonego dietetyka, który nauczy nas jak prawidłowo bilansować posiłki, tak aby w naszej diecie nie zabrakło żadnych niezbędnych dla zdrowia składników pokarmowych.